فواید فرزندآوری

خانواده هایی که صاحب فرزند هستند، بیش از خانواده های بدون فرزند از زندگی لذت می برند و احساس خوشبختی بیشتری می کنند.

به گزارش خبرنگاران به نقل از راسخون نتایج تحقیقات پژوهشگران دانشگاه بریگهام یانگ آمریکا بر 200 هزار خانواده از 86 کشور جهان

یک. آثار و فواید جسمانی

خانواده هایی که صاحب فرزند هستند، بیش از خانواده های بدون فرزند از زندگی لذت می برند و احساس خوشبختی بیشتری می کنند. نتایج تحقیقات پژوهشگران دانشگاه بریگهام یانگ آمریکا بر 200 هزار خانواده از 86 کشور جهان در بین سال های 1981 تا 2005 نشان می دهد که داشتن فرزند، موجب کاهش فشار خون والدین، افزایش تمایل به یادگیری، استفاده بیشتر از قدرت تعقل، افزایش اعتماد به نفس، امکان بهتر درک زیبایی ها، افزایش دقت در کارهای جزئی و افزایش شادی والدین می گردد.

فرزندآوری برای زنان اهمیت بیشتری دارد و بدن آنان برای تغذیه و پرورش بچه ها آمادگی دارد. داشتن فرزند برای زن، حکم سلامت او را دارد و با تأمین شادابی، او را به زندگی سرگرم و امیدوار می نماید.

تحقیقات جدید نشان می دهد که پدر و مادر شدن، خطر ابتلا به بیماری هایی را که سلامت انسان را تهدید می نماید - مانند سرطان و بیماری های قلبی - کاهش می دهد. همچنین این پژوهش ها که روی 1/5 میلیون نفر اجرا شده، نشان می دهد که داشتن فرزندان پرشمار، خطر ابتلا به سرطان سینه را در زنان کاهش می دهد. (1) یکی از مهم ترین عوامل ازدیاد شور و نشاط در زندگی مشترک، تولد فرزند در خانواده است؛ پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) در تعبیری جالب می فرماید: فرزند صالح، گلی از گل های بهشت است.علاوه بر آن، دانشمندان بر اساس بعضی آزماش ها و تحقیقات اعلام نموده اند مادرانی که تازه صاحب فرزند شده اند، حافظه بصری قوی تری دارند و در مقایسه با زنانی که فرزند ندارند، بهتر می توانند اطلاعات اطراف خود را دریافت نموده، به خاطر بسپارند.

همچنین این تحقیقات حاکی از آن است که داشتن فرزند، موجب بهبود حافظه مادران می گردد. (2) سانتیاگو بر اساس نتایج تحقیقاتش در همایش انجمن روان شناسی آمریکا اعلام نمود: ممکن است این مسئله در میان مادران احساس نگردد؛ اما عملکرد حافظ آنها با قبل تفاوت دارد و بارداری موجب می گردد مغز آنها عملکرد بهتری داشته باشد.

دو. آثار و فواید روحی - روان شناختی

1. احساس دوست داشتن و دوست داشته شدن

با شروع زندگی مشترک، بخش قابل توجهی از احتیاجهای عاطفی همسران جوان تأمین می گردد و در صورت بهره مند بودن آنان از الگوهای خانواده متعادل، به مرور زمان توانایی پاسخ دادن به احتیاجهای بیشتر را پیدا می کنند. تولد فرزند نیز زمینه پاسخ گویی بسیاری از این احتیاجها از جمله احتیاج به دوست داشتن و محبوب بودن را فراهم می نماید؛ زیرا یکی از احتیاجهای نوزاد، مورد توجه دیگران بودن است. در مقابل، والدین نیز احتیاج دارند از کسی حمایت کنند و او را دوست داشته باشند. لذا کارکرد احتیاجهای مذکور به گونه ای است که والدین و فرزند مکمل یکدیگر هستند و حاصل آن رضایت خاطری است که نصیب آنها می گردد. این احساس رضایت موجب انس بیشتر با کسی می گردد که در تأمین خواسته های درونی سهمی دارد و نقش ایفا می نماید و در نتیجه با گسترش خانواده پس از تولد فرزندان، ظرفیت های انس و الفت در زندگی افزایش می یابد.

2. عامل نشاط و سلامت روانی والدین

یکی از مهم ترین عوامل ازدیاد شور و نشاط در زندگی مشترک، تولد فرزند در خانواده است؛ پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) در تعبیری جالب می فرماید: فرزند صالح، گلی از گل های بهشت است. (3) همان گونه که گل های بهشتی باعث وجد و سرور اهل بهشت می شوند، فرزند صالح نیز باعث شادمانی و سرور والدین می گردد. (4)

ویل دورانت می گوید: ملاحظه کنید که زناشویی بدون فرزند پژمرده است و چگونه پس از آوردن فرزند شکفته می گردد. (5)

بچه ها از زمان تولد و گاه از همان زمان که داخل رحم مادر هستند، موجب شادی و هیجان در خانواده می شوند. آنها با افزایش نشاط در روابط همسران، سلامتی و بهداشت روانی آنها را نیز تأمین می کنند. همان گونه که تولد کودک موجب شادی پدر و مادر است، نگاه به چهره او و کارهای بچه هاه اش نیز نشاط و سلامت روانی والدین را به همراه دارد. مایکل آرگیل، بچه ها را سرچشمه فایده های زیادی برای خانواده می داند. او می نویسد: با وجود فرزند، لذت بسیاری در خانواده وجود دارد. بیشتر والدین تحرک و شادی را به عنوان یک مزیت از بچه هاشان دریافت می کنند. (6)

پژوهشی که راسل انجام داد، نشاط و شادمانی حاصل از تولد فرزند در خانواده را تأیید می نماید. گذراندن وقت با کودک و بازی با او یکی از بهترین لحظاتی است که می تواند به پدر و مادر انرژی و نشاط ببخشد. (7)

تحقیقات فیلدمن نیز درباره پدر و مادران جوانی که فرزند اولشان به جهان آمده، حاکی از آن است که لذت پدر و مادر شدن و احساس شادی و نشاط حاصل از آن در ایجاد آرامش و آسایش زندگی زناشویی بسیار مؤثر است. (8)

کلام ائمه (علیهم السلام) نیز نشان دهنده همین دل بستگی سالم به فرزندان است. از امام صادق (علیه السلام) پرسیدند: شیرین ترین چیز برای انسان چیست؟ ایشان فرمود: داشتن فرزند جوان. سپس پرسیدند: بدترین و تلخ ترین حالت برای انسان چیست؟ فرمود: از دست دادن فرزند. (9) یکی از عوامل پایداری زندگی، داشتن تنوع مناسب است و در مقابل آن یکنواختی، موجب ملال، سرخوردگی و تضعیف مناسبات بین اعضای خانواده می گردد.روان شناسان معتقدند دل بستگی متقابل والدین و فرزندان از ضروریات اجتماعی شدن است. این گونه دل بستگی ها برای موفقیت پدر و مادر در اجرای وظایف مربوط به رشد خانواده و بهداشت روانی آنان لازم است و فرزندان از عناصر بنیادین خوشبختی در خانواده محسوب می شوند. (10)

3. امید به آینده

با ورود اولین فرزند به کانون خانواده و شعاع گرمابخش او، دایره امیدها و آرمان های والدین افزایش می یابد. همچنان که فرزند در مقابل چشمان والدین می بالد و شکوفا می گردد، بذرهای امید نیز در دل پذدر و مادر جوانه می زند و آرزوهای نوین، منشأ حرکت و کوشش آنها برای تداوم حیات می گردد؛ چرا که فرزندانی که صحیح تربیت می شوند، غیر از اینکه خود آنان جهت سعادت را در زندگی طی می کنند و باعث افتخار پدر و مادر می گردند، در زندگی آینده والدین نیز نقش مؤثری دارند و از آنان حمایت می کنند. چنین فرزندانی در سال های پیری و سالمندی پدر و مادر، از آنان دستگیری می کنند و آنها را تنها نمی گذارند؛ حال آنکه کسانی که فرزند ندارند، معمولاً در دوران کهولت از احساس تنهایی رنج می برند.

امام سجاد (علیه السلام) در دعای خویش در حق فرزند، از خداوند می خواهد آنها را در یاری به ایشان یاری کند:

بار خدایا! بازوی مرا به وسیله ایشان پایدار گردان و کمر مرا به آنان راست نما (در سختی و گرفتاری آنان را یاری من گردان) و عدد و شماره مرا به آنان افزون کن و مجلس مرا به ایشان بیارا و یاد مرا به آنها زنده بدار و به وسیله اینان برابر حاجت و خواسته ام یاری فرما. (11)

4. رشد شخصیت

وجود تجربه فرزندپروری، مجموعه کاملی از ارزش ها را به ساختار شخصیت والدین اضافه می نماید. هن، (12) میلیسپ، (13) هارتکا (14) از مطالعات خود درباره شخصیت به این نتیجه رسیدند که سازمان روانی انسان با پذیرفتن نقش پدر و مادری به کمال می رسد. آنها می گویند:

معمولاً این گونه تصور می گردد که تغییرات عمده سازمان شخصیت در طول نوجوانی روی می دهد؛ اما یافته ها نشان می دهد که تغییرات بسیار شخصی نه در طول نوجوانی، بلکه در انتهای آن رخ می دهد؛ یعنی زمانی که بیشتر مردم در نهایت دچار تغییرات نقش می شوند و به اشتغال و ایفای نقش والدینی مشغول می شوند. (15)

5. حس مفید بودن و ارزشمندی

تولد فرزندان در خانواده، احساس مفید و مؤثر بودن را برای پدر و مادر به ارمغان می آورد. امام سجاد (علیه السلام) می فرماید: باید بدانی که او (فرزند) از تو و ثمره وجود توست. (16) داشتن ثمره نیکو، عامل دلگرمی والدین است و احساس مفید بودن و ارزشمندی را در آنان تقویت می نماید.

سه. آثار و فواید خانوادگی

1. استحکام خانواده

والدین به لحاظ ایجاد شبکه ارتباطی جدید پس از تولد فرزند، جاذبه ها، دل مشغولی ها و سرگرمی های تازه ای را تجربه می کنند که مرکز ثقل آن فرزند است و مشاهده ناتوانی های نوزاد، حس مسئولیت و شفقت را در والدین برمی انگیزد تا با یاری یکدیگر، همه توان خویش را برای حمایت از او به کار گیرند.

بر اساس تحقیقات و مطالعات، یکی از علت های طلاق زوجین، نداشتن فرزند است. فرزند - به ویژه فرزد خردسال - به منزله پیوند بین پدر و مادر است؛ از این رو بی فرزندی باعث تزلزل خانواده می گردد؛ چرا که زندگی کم کم عادی می گردد و مسائل نمایان تر می گردد و در نتیجه علاقه همسران به زندگی مشترک کم خواهد شد. پژوهش ها نشان می دهد که خانواده های بی فرزند در ایران بیش از خانواده های دیگر در معرض گسست قرار دارند. (17)

بنابراین فرزند که در آموزه های دینی از او به جگرگوشه والدین (18) و گل خوشبوی بهشتی (19) یاد شده، نقش مثبتی در استحکام و تداوم حیات خانواده دارد و پدر و مادر حاضر نیستند به راحتی این جگرگوشه خود را با اختلاف یا طلاق آزرده خاطر کنند. (20)

2. پویایی خانواده

یکی از عوامل پایداری زندگی، داشتن تنوع مناسب است و در مقابل آن یکنواختی، موجب ملال، سرخوردگی و تضعیف مناسبات بین اعضای خانواده می گردد.

تولد فرزند جدید، فرصتی برای تنوع بخشیدن به زندگی و رهایی از دل تنگی است. همان گونه که مشاهده رویش گل ها و گیاهان، حس حرکت و بالندگی را در آدمی بیدار می نماید، تماشای صحنه های دلپذیر رشد بچه ها، والدین را به وجد می آورد و موجب پویایی و انگیزش آنان می گردد.

اضافه شدن فرزند به جمع خانواده، شتاب خاصی به آهنگ زندگی می بخشد. ویل دورانت در توصیف حالات پدر و مادر می نویسد:

این زن است که توانایی های تازه ای به دست آورده، مادری چنان صبور و مهربان شده که حتی در هنگام هیجان و شدت عشق نیز سابقه نداشته است - و این مرد مسئولیتی می پذیرد که او را پخته نموده، افق دیدش را وسیع می سازد و از یک حس پدری عمیق که ناگهان فرا می رسد، لذت می برد. (21)

3. گسترش تعاملات و ارتباطات

خانواده ابتدا متشکل از زن و شوهر می باشد و روابط آنها نیز در محدوده خاصی است که اصطلاحاً از آن به رابطه خطی زن و شوهر تعبیر می گردد. با تولد اولین فرزند، باب جدیدی در روابط انسانی خانواده گگردده شده، رابطه ای غیرخطی (مثلثی) میان پدر ومادر و فرزند ایجاد می گردد. این گسترش رابطه، علاوه بر تغییر کمّی، سبب تغییر کیفی رابطه آنها نیز می گردد و ارتباطات جدید آکنده از دل بستگی ها و تعلقات خاص خواهد بود.

شاید آمدن فرزند به جمع خانواده در ابتدا باعث گردد زن و شوهر در رفتن به بعضی محافل دچار محدودیت شوند؛ اما همین تازه وارد باعث می گردد دوستان خانوادگی جدیدی پیدا کنند. همچنین وجود کودک، توجه دیگران به خانواده او را نیز در پی خواهد داشت و در نتیجه از حمایت اجتماعی بیشتری بهره مند خواهند شد که همین امر در افزایش سلامت خانواده مؤثر است.

هافمن تحقیقی بر خانواده های دارای فرزند انجام داد و چنین نتیجه گرفت که فرزند بر فرآیند اجتماعی شدن و جامعه پذیری والدین تأثیر می گذارد؛ موارد زیر از نتایج پژوهش اوست:

- بچه ها به پدر و مادر اعتبار بخشیده، آنان را از تنهایی نجات می دهند.

- بچه ها با حضور خود، شرایط بزرگسالان، به خصوص زنان را تأیید می کنند و به آنان هویت اجتماعی می بخشند.

- آنها والدین خود را به وسیله فعالیت هایشان در مدرسه و مراکز تفریحیِ سالم و محیط همسایگی با جامعه پیوند می دهند.

- بچه ها با توجه به اصول اجتماعی شدن، شایستگی و صلاحیت والدین را افزایش می دهند و آنان را به مرز خودکفایی می رسانند.

- چون والدین بیش از افراد بی فرزند دارای تأیید اجتماعی هستند، بچه ها علاوه بر کسب شخصیت، بر اعمال نفوذ والدین نیز می افزایند. (22)

بنابراین فرزندآوری یک جنبه کلیدی برای اجتماعی شدن اکثریت مردم در همه فرهنگ ها است.

نمایش پی نوشت ها:

1. داشتن فرزند برای سلامت شما خوب است. www.jahannews.com

2. تأثیر داشتن فرزند بر بهبود حافظه زنان. www.beytoote.com

3. نوری طبرسی، مستدرک الوسائل، ج 15، ص 113.

4. پناهی، همسرگزینی، چرا و چگونه؟ ص 250.

5. دورانت، تاریخ فلسفه، ص 178.

6. A. M. Argyle, The Psychology of Happiness, p. 82.

7. C. Russell, Transittion to Parenthood, in: Journal of Marriage and the family, No. 36, p. 294-302.

8. H. Feldman, the Effects of children on the family, p. 104-125.

9. صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج 1، ص 188.

10. پناهی، همسرگزینی، چرا و چگونه؟، ص 259.

11. صحیفه سجادیه، دعای 25 (دعا در حق فرزند).

12. Haan.

13. Millsap.

14. Hartka.

15. R. Mc Care and p. Costa, Personality in Adulthood, P. 10.

16. صحیفه سجادیه، دعای 25.

17. ساروخانی، طلاق: پژوهشی در شناخت واقعیت و عوامل آن، ص 71-67.

18. نوری طبرسی، مستدرک الوسائل، ج 15، ص 112.

19. همان، ص 113.

20. پناهی، همسرگزینی، چرا و چگونه؟ ص 260.

21. دورانت، تاریخ فلسفه، ص 179-178.

22. L. Hafman, the Value of Children to Parents, P. 19-76.

bestcanadatours.com: مجری سفرهای کانادا و آمریکا | مجری مستقیم کانادا و آمریکا، کارگزار سفر به کانادا و آمریکا