همایش حق مالکیت ادبی برگزار گردید - مجله سرگرمی

سینا دادخواه دبیر این همایش در ابتدای مراسم، همایش مالکیت فکری را گامی در جهت توانمندسازی انجمن های صنفی و ایجاد حساسیت مثبت و آگاهی بخشی نسبت به چالش های حوزه مالکیت فکری دانست و پیامی را که محمود دولت آبادی برای این همایش فرستاه بود، برای حاضران خواند.

متن پیام به این شرح بود:

چندی پیش که درینگه دنیا بودم به مناسبت ترجمه و نشر کتاب طریق بسمل شدن جلسه ای هم برگزار گردید در مرکز نویسندگان نیویورک. در آن نشست از جمله طرح پرسش شد که شما چرا عضو حق نشر نیستید و آیا با اصل آن، یعنی حق مالکیت نویسنده بر آثار خود مخالف هستید؟ من با توجه به پیشینه بحث در اوایل دهه چهل ایران پیرامون این موضوع- بحثی که شخصیت هایی چون احمد شاملو، نجف دریابندری، جلال آل احمد و دیگرانی به آن پرداخته بودند- گفتم حق نشر کمکی بیشتر به ترویج و تفاهم ادبی- فرهنگی در کشور ما ایران نمی نماید، اما از آنجا که جامعه و کشور ما احتیاج به قانون مداری و قانون پذیری دارد و حق نشر ناشران و مترجمان را در دایره حقوق قانونی نویسندگان آثار قرار می دهد، من با اصل حق نشر موافق هستم. باز همانجا نام بردم از ناشر-مترجمانی که با فقدان حق نشر در ایران، بازهمچنان معیاری را اخلاقا رعایت می نمایند و با توافق صاحب اثر یا بازماندگان او، اثر، آثاری را ترجمه و منتشر می نمایند.

به مَثَل از اسدالله امرایی نام بردم که مطمئن بودم او چنین هنجاری را در ترجمه رعایت می نماید. بنابراین شخصا موافق قانونی شدن حق نویسنده و حقوق تابع آن بر آثار وی هستم، اگرچه به لحاظ ترجمه اثر- آثاری از خود به زبان های دیگر مشکلی وجود ندارد و همچون عضوی از خانواده حق نشر، حقوقم رعایت می شود. اما متاسفانه و معترضانه می گویم که همان حقوق در کشورم ایران، نه فقط رعایت نمی شود، بلکه غاصبانه نقض می شود و هیچ امکان دادخواهی و دادرسی جدی هم برای من و امثال من وجود ندارد. چون به تاریخچه ای که گذرانده ایم در جامعه خود می نگرم، چرک و نکبت و دروغ و سرقت و سوء استفاده از آثار خود که گردیده بسیار آزارم می دهد و باید بکوشم تا از ذهن خود نفرت زدایی کنم. شرح آن بگذار تا وقتی دگر!

اما به جد پیشنهاد می کنم که ابتدا به حقوق نویسنده در کشور خود باید نگریسته شود که هر خرچرانی سرش را نیندازد پایین، وارد کشتگاه نویسنده بشود، آنچه برای دکانش لازم دارد سرقت کند برود و فارغ باشد از سوال با این تجربه که وقتی حکومت با نویسنده بدرفتار است و آثار او را هم سانسور می نماید، پس اثرش را هم می توان برداشت و اسم تازه ای بر آن گذاشت و به سینما درآورد یا …حالا که دیگر تدارک جعل و نشر اثر هم به نام نویسنده و ترجمه از روی ترجمه کتاب (کلمه به کلمه) دراین کشور ابداع شد که از آن اتفاقات واقعاً تاریخی است که مسئولین مربوطه باید سرشان را باز هم بالاتر بگیرند.

نویسنده کتاب طریق بسمل شدن در ادامه بیانیه خود آورده است:

خلاصه کنم و صریح بگویم که بی قانونی و سرپیچاندن از ستمی که بر نویسندگان وارد گردیده و روا می شود و گفتن اینکه ما که مامور جلب نداریم! ممکن است داروی مسکنی به بغض و عناد شما باشد، اما در جای خود این چشم بستن ها به حقوق پایمال گردیده نویسنده، ازسانسور تا جعل و تعریف و کمک به آن، دودی است که به چشم خودتان هم خواهد رفت. زیرا ناتوانی درحاکمیت قانون، آنچه تاکنون شاهدش بوده و آزموده ایم، فقط نویسنده را فرسوده و دژم خو نمی نماید، بلکه خوره ای است به جان شما افتاده تا از دل آن ناباوری بیشتر و هرج و مرج دامن گستر شما را هم بجنباند در پشت آن میزهای موقت. بله، قانون و باز هم قانون. بالغ بر یکصد سال است که مردم ما خواستند قانون مستقر بشود به جای شازده دوقوزوالدوله ها و جیجک صمد قلی خان ها و ظل سلطون ها و غیره…

اما هنوز معضل به راهکار منطقی خود نرسیده، چنانچه در عرصه های دیگر اجتماعی هم شاهد هستیم. پس فقط لب می گزیم، غصه می خوریم و پیر و پیرتر می شویم و با احساس اهانت روزگار می گذرانیم از اینکه یا قانونی وجود نداشت که نویسنده در پرتو آن قرار بگیرد، یا قانون وجود داشت و آن هم مصادره به مطلوب شد. اما پرسش همچنان باقیست که اکنون چه؟

در ادامه احمد پوری رئیس هیات مدیره انجمن صنفی داستان نویسان تهران گفت: مساله رعایت حقوق پدیدآورنده اثر مدت هاست که بخشی از وجدان ما را درگیر نموده و از زمانی که انجمن را تشکیل دادیم درصدد عمومی تر شدن آن بودیم تا بتوانیم کاری درباره آن انجام دهیم. همه ما به نحوی با این مساله روبه رو بوده ایم. خود من بارها در تاکسی شعری از نرودا شنیده و هیچ اشاره ای از نامم به عنوان مترجم ندیده ام. 8، 9 سال پیش هم دوستی با من تماس گرفت و گفت کتابی منتشر گردیده که حدود 20 شعر از تو در آن آمده است، درحالیکه من اطلاعی از آن نداشتم. اگر چه چند کلمه از شعرها تغییر نموده بود که مثلا مهری از صاحب اصلی بر آن باشد.

پوری اضافه نمود: بسیاری از مترجمان اغلب در این سال ها سعی می کردند از نویسندگان کتاب های خارجی اجازه بگیرند که در واقع اجازه ای اخلاقی بود. اولین مورد را من 18 سال پیش تجربه کردم؛ درباره کتاب داستان های از نظر سیاسی بی ضرر اثر جیمز فین گارنر که بسیار هم جنجالی بود. وسوسه شدم آن را ترجمه کنم. در آن زمان اینستاگرام نبود، اما موتورهای جست وجو وجود داشت که من توانستم از آن طریق ایمیل نویسنده را از سایتش پیدا کنم. برای او ایمیلی فرستادم درحالیکه احساس می کردم سنگی در تاریکی می اندازم. پیش از شام ایمیل زدم و بعد از شام با حیرت دیدم که جواب ایمیلم را داده است.

این مترجم ادامه داد: گارنر نوشته بود که یک بیوگرافی از خودتان برای من بفرستید. درباره خودم و ادبیات ایران برای او نوشتم. او پاسخ داد که من کاملا راضی هستم و این کتاب را ترجمه کنید. در آن لحظه یادم آمد درباره حقوق مادی اثر به او نگفته ام. دوباره ایمیل زدم و شرایطمان را برایش شرح دادم. جواب داد فقط پس از چاپ 5، 6 نسخه برای من بفرست. کتاب چاپ شد و موفق بود. هرچه درباره کتاب نوشته گردیده بود ترجمه کردم و به همراه چند نسخه از کتاب برای نویسنده فرستادم.

پوری در ادامه صحبت های خود بخشی از مقاله جیمز فین گارنر درباره ترجمه این کتاب را خواند. گارنر در این مقاله می نویسد: در بهار سال 2000، ایمیلی از طرف شخصی به نام احمد پوری به دستم رسید که در آن اجازه ترجمه فارسی کتاب را از من خواسته بود. منظور او تنها جلب رضایت من از این کار بود در شرایطی که ظاهرا احتیاج قانونی به اجازه من در میان نیست، چون ایران تابع قوانین حق نشر نیست و او می تواند بدون دادن حقی به نویسنده یا ناشر اقدام به ترجمه و چاپ کتاب کند. دربرابر چنین حق انتخابی چاره ای جز پذیرفتن نبود.

در ادامه این نشست نیز شهردار قمصر به مهمانان خوشامد گفت و به معرفی شهر قمصر پرداخت. او به برگزاری کنگره بین المللی گل و گلاب از سوی یونسکو در این شهر اشاره نمود و گفت: شهر قمصر طی سال های گذشته بسیار تغییر نموده و سبک شهرسازی آن دارد به سمت معماری گذشته بر می شود. او قمصر را شهری گرده خورده با ادب و فرهنگ و هنر دانست و اظهار امیدواری کرد که این همایش به فرهنگ نقد در کشور کمک کند و همچنین فرهنگ اخلاق مداری و حفظ حقوق ناشران را در موضوع در حق نشر جا بیندازد.

همایش حق مالکیت ادبی؛ گفته ها و ناگفته ها با سخنرانی عباس زراعت استاد دانشگاه کاشان و جواد مجابی ادامه پیدا کرد.

در ادامه این همایش طی امروز و فردا قرار است پنل های تخصصی با موضوع حق نشر با سخنرانی نویسندگان، مترجمان، حقوقدانان و نمانیدگان نهادهای حاکمیتی برگزار شود.

parisro.ir: پاریس: سفر به فرانسه و زیباترین شهر دنیا

tatilatro.ir: تعطیلات رو: مجله مسافرتی